Chỉ số tia UV là gì? Chúng gây tác hại như thế nào đến làn da, sức khỏe con người?

Lâu nay chúng ta thường nghe nhiều về chỉ số UV và tia UV thế nhưng không phải ai cũng biết rõ được chỉ số UV là gì và mức độ tác hại của từng chỉ số lên sức khỏe của con người. Hãy cùng Aquamedi spa tìm hiểu chi tiết qua những thông tin được chia sẻ dưới đây nhé.

Việt Nam là một nước nhiệt đới, lượng ánh sáng mặt trời nhiều và có cường độ mạnh, cường độ ánh sáng mặt trời càng cao do đó cường độ tia UV cũng cao tương ứng. Vậy tia UV là gì, chỉ số tia UV bao nhiêu là có hại?

1/ Cùng tìm hiểu tia UV là gì?

Tia UV (Ultraviolet) hay còn gọi là tia tử ngoại, tia cực tím là sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn bước sóng của ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn bước sóng của tia X. Phổ của tia cực tím có thể chia ra thành 2 vùng tia: Vùng tử ngoại gần (có bước sóng từ 380 - 200 nm) và vùng tử ngoại xạ hay còn gọi là vùng tử ngoại chân không (có bước sóng từ 200 - 10 nm).

Như các bạn đã biết, thì tia UV chúng ta sẽ không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng đối với những loài động vật thì cũng có thể nhìn thấy hoặc những loại trái cây có màu sắc sặc sỡ là cái để chúng ta nhận thấy nơi đó có tia UV nhiều. Ở những khu vực cao so với nước biển, khu vực nhiệt đới gần xích đạo sẽ có lượng tia UV nhiều hơn những khu vực thấp.

Các tia UV thường sẽ được tỏa ra bởi mặt trời bao UVA, UVB, UVC. Nghĩa là có ánh sáng mặt trời là có tia cực tím (UV), đây là dạng phổ biến mà chúng ta biết được sự xuất hiện của tia UV. Ngoài ra, các dạng khác trên thới giới cũng phát ra tia UV như ở những mỏ hàn, hàng khoáng sản...

2/ Tia UV có mấy loại?

Như đã nói ở trên, tia UV sẽ có 3 loại điển hình mà con người có thể biết đó là tia UVA, UVB và UVC, vậy những loại này sẽ có cơ chế hoạt động ra sao, xem thông tin dưới đây:

+ Tia UVA (tia tử ngoại A): bước sóng từ 400 - 315nm, có khả năng thâm nhập vào tầng hạ bì của làn da, phá hủy các Collagen khiến làn da chúng ta nhanh chống lão hóa và các hư tổn khác trên da mặt. Đây là tia có năng lượng thấp nhất, những loài chim, côn trùng hay cá có thể nhìn thấy được.

+ Tia UVB (tia tử ngoại B): bước sóng từ 315 - 280nm, tia này có năng lượng cao hơn tia UVA, đây là thủ phạm chính gây nên bỏng nắng, kích ứng hoặc ung thư da đấy nhé. Mặc dù đã bị hấp thụ khá nhiều bởi tầng Ozon, nhưng so với môi trường hiện nay, năng lượng tia UVB sẽ ngày càng tăng gọi vào trái đất.

+ Tia UVC (tia tử ngoại C): bước sóng từ 280 - 100nm, là dạng bước sóng ngắn, năng lượng cao nhất, chính vì thế tia này sẽ có lợi cho chúng ta, tia bị tầng Ozon và lớp khí quyển hấp thụ hoàn toàn, có khả năng cao trong việc khử trùng.

3/ Tác hại tia UV đối với làn da

Tia UV sẽ có nhiều tác hại đối với vùng mắt và da, nếu chúng ta tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng trong thời gian dài. Theo như các chuyên gia da liễu, tia UV sẽ có khả năng gây một số tác hại sau đây: Gây sạm nắng; Thoái hóa làn da; Ung thư da; U hắc tố (Melanoma); Lão hóa da…

Tia UVA

Tia UVA chiếm 9.5% trong tổng lượng bức xạ mặt trời và gần như xuất hiện bất cứ nơi nào có ánh sáng mặt trời. Tia này có khả năng xuyên qua quần áo, cửa kính, vì vậy chúng có thể tác động trực tiếp đến chúng ta.

Với bước sóng ngắn, tia UVA có thể gây ảnh hưởng đến tầng hạ bì của da khiến da bị sạm và nám. Còn với bước sóng dài, chúng xâm nhập sâu vào tầng hạ bì của da, phá hủy Collagen khiến da nhanh chóng lão hóa.

Tia UVB

Tia UVB có bước sóng nhỏ (từ 290-320 nanomet) và đã suy giảm trước ở tầng khí quyển nên phần lớn bị chặn lại bởi các cửa kính hoặc quần áo thông dụng. Dù có vẻ tia này không quá "hung hăng" như tia UVA, tuy nhiên mức độ nguy hiểm của chúng không hề kém cạnh.

Tia UVB là tác nhân trực tiếp tấn công tầng biểu bì của da, gây ra hàng loạt tổn hại cho làn da như khô nẻ, sạm, cháy nắng, nám, tàn nhang, đồi mồi và kích ứng.

Tệ hơn nữa, với cường độ cao, tia UVB sẽ ảnh hưởng đến lớp đáy tầng biểu bì, sinh ra các tế bào hỏng. Các tế bào này theo thời gian sẽ liên kết với nhau hình thành khối u và gây ung thư da.

Tia UVC

Và "kẻ hủy diệt" số một - tia UVC. Đây là tia có năng lượng cao nhất so với hai tia còn lại. Tia UVC gây tổn thương nghiêm trọng đến làn da và đôi mắt của chúng ta.

May mắn là tầng ozone trong bầu khí quyển đã ngăn chặn gần như toàn bộ tia này chiếu xuống mặt đất. Dù vậy, với sự suy yếu dần của tần ozone, các bức xạ năng lượng cao của tia UVC vẫn có thể thâm nhập xuống bề mặt Trái Đất, dễ dàng gây ra các vấn đề trầm trọng đối với sức khỏe.

4/ Tia UV có những lợi ích gì?

Đối với những gì có mặt trên thế giới đều có mặt tốt và hại, sau khi chúng ta đã tìm hiểu xong về mặt hại của tia UV thì chúng ta sẽ khám phá qua mặt lợi ích của tia UV. Ngoài những tác hại thì tia UV có khả năng giúp cơ thể chúng ta tổng hợp Vitamin D3 một cách khá hiệu quả.

Ngoài ra, tia UV còn áp dụng trong y khoa khi nó có thể điều trị các bệnh về da như: vảy nến, khử trùng và tiệt trùng, phá hủy DNA các tế bào virus giúp ích khá nhiều cho cuộc sống nếu chúng ta nhận năng lượng phù hợp từ tia UV.

5/ Các chỉ số UV và những ảnh hưởng đối với sức khỏe

+ Chỉ số UV dưới 2: Chỉ số này cho thấy lượng bức xạ Mặt Trời ở mức thấp, ít gây tác hại đến con người. Tuy nhiên vẫn có thể gây ra bỏng da nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng từ 60 phút trở lên mà không có đồ bảo vệ da. Chỉ số này thường vào những lúc sáng sớm hoặc những ngày mát mẻ nhiều mây.

+ Chỉ số UV từ 3-5: Lượng bức xạ UV ở mức trung bình, nguy cơ gây tổn hại da thấp. Tuy nhiên nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng từ 40 phút trở lên mà không có quần áo che chắn bảo vệ da vẫn có thể bị bỏng da.

+ Chỉ số UV từ 6-7: Lượng bức xạ Mặt Trời ở mức khá cao, có khả năng gây bỏng da sau 30 phút nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mà không bảo vệ da. Khung giờ từ 10h sáng đến 16h là khoảng thời gian cường độ UV mạnh nhất trong ngày, bạn nên hạn chế ra khỏi nhà. Nếu phải đi ra ngoài, nên trang bị đồ chống nắng, kính râm và bôi kem chống nắng.

+ Chỉ số UV từ 8-10: Lượng tia UV rất cao, nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng hơn 25 phút mà không có đồ bảo vệ, da sẽ bị bỏng. Mắt sẽ bị rối loạn thị giác (giảm thị lực, chảy nước mắt, sợ ánh sáng…) nếu phơi nắng liên tục từ 6 giờ trở lên mà không đeo kính râm.

+ Chỉ số UV >10: Lượng tia UV cực kỳ cao, có khả năng bị bỏng da nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng hơn 10 phút mà không có đồ bảo vệ da. Tốt nhất bạn nên ở nhà, tránh ra đường khi chỉ số UV ngoài trời cao như vậy.

6/ Làm thế nào để ngăn chặn tác hại của tia UV?

Như đã được các nhà khoa học khuyến cáo, cách tốt nhất để chống lại tác hại của tia UV là chống nắng. Có nhiều biện pháp chống nắng khác nhau và dùng chúng đúng cách cũng vô cùng quan trọng:

+ Bôi kem chống nắng: Đây là cách phổ biến nhất và cũng mang lại hiệu quả tốt nhất. Ngoài việc chọn cho mình một sản phẩm kem chống nắng phù hợp thì bạn cũng nên quan tâm đến các chỉ số chống nắng như SPF và PA.

SPF là chỉ số chống tia UVB, chỉ số càng cao  thì khả năng chống tia UVB càng mạnh mẽ. PA là chỉ số cho biết khả năng chống nắng.

Số cộng của chỉ số này càng nhiều thì khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA càng lớn. Bạn có thể chọn các sản phẩm có chỉ số PA+++ đến PA++++ để bảo vệ da tốt nhất.

Dù thời tiết mát mẻ hay ngồi trong phòng làm việc bạn cũng nên sử dụng kem chống nắng để bảo vệ tối đa làn da của mình.

+ Sử dụng các dịch vụ chăm sóc làn da có phân tử bụi kim cương để hạn chế những tác động tiêu cực từ tia UV: Tắm trắng noãn thực vật Nhật Bản, Ủ trắng nhau thai hươu Nhật Bản, Trị liệu trắng sáng kim cương...

Đồng thời, bạn cũng có thể bảo vệ làn da của mình bằng cách:

- Ăn uống hợp lý, bổ sung các chất chống oxy hóa có trong thực phẩm (cam quýt, trà xanh, cà rốt, và ớt chuông đỏ,...)

- Sử dụng các trang phục chống nắng chuyên dụng, trang bị thêm kính râm để ngăn ngừa các bệnh lý về mắt.

- Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào các giờ cao điểm (11h đến 14h)

- Hạn chế các nguồn bức xạ nhân tạo (ánh sáng từ màn hình máy tính, điện thoại), sử dụng các tấm phim cách nhiệt cho cửa kính trong phòng hoặc trong ô tô,...

Các tổ chức y tế quốc gia khuyến cáo người dân nên tự bảo vệ mình, bằng cách thoa kem chống nắng cho da và đội mũ khi chỉ số UV đạt 3 hoặc cao hơn để phòng, tránh tất cả các bệnh trên. Hạn chế tối đa việc ra ngoài hay tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng vào giờ cao điểm từ 11 giờ sáng đến 17 giờ chiều. Đồng thời nên có những biện pháp chăm sóc và bảo vệ da đúng cách để duy trì làn da trắng khỏe hồng hào.